Haber / Duyuru

AYIPLI ARAÇ SATIŞINDA ALICININ HAKLARI

İkinci el araç satışlarında, satılan aracın ayıplı olması nedeniyle alıcının mağdur olması oldukça sık rastlanan bir durumdur. Hasarlı aracın hasarsız şekilde gösterilerek satılması bu duruma örnek olarak gösterilebilir. Ayıplı mal satışı davası dediğimiz durum ülkemizde birçok alanda yaşanmasına rağmen mali yükü fazlalığından en çok araba satışlarında gündeme gelmektedir.

AYIP NEDİR?

Ayıp, satılandan beklenen yararları azaltan ya da kaldıran eksikliklerin bulunması halidir. İlk bakışta satılan üzerinde gözle görülür derecede hasarın varlığının gözlendiği hallerde açık ayıbın varlığından bahsedilebiliriz. Satış esnasında alıcının bildiği ve kabul ettiği ayıplara karşı satıcının sorumluluğuna gidilemeyecektir. Ancak satıcı alıcının gözden geçirmesi esnasında herhangi bir ayıbın bulunmadığını dile getirdiği takdirde ve ayıbın var olması halinde yine de söz konusu ayıptan sorumlu olacaktır. Aracın kaportasında çizik olması, farlardan birinin eksik olması halleri açık ayıba örnek olarak gösterilebilir.

İlk bakışta anlaşılamayan hasarlarda, alıcının dikkat ve özen yükümlülüğünü yerine getirmesine rağmen daha sonradan ortaya çıkan ayıplarda satıcı sorumlu olacaktır. Bu tür ayıplar gizli ayıptır. Direkt olarak tespit edilemeyecek veya gözle görülemeyecektir. Gizli ayıp malın kullanımı esnasında ve ileriki zamanlarda ortaya çıkabilir.

Satıcının ayıbın varlığını bilmemesi halinde dahi sorumluluğu devam edecektir. Satıcı aracın pert olduğunu bilmediğini beyan etse de bu durumdan sorumludur çünkü satıcının ayıba karşı tekeffül borcu bulunmaktadır. Yani satıcı o ayıbı üstlenmek zorundadır.

İkinci El Olarak Ayıplı Araç Satışı

Türkiye’de ikinci el satışı çok yaygın bir yöntemdir. Araç satışlarında ülkemizde genel olarak satışlar ya şahıslar üzerinde veya aracı kurumlar yada araçların yetkili satıcıları tarafından yapılmaktadır. Burada araç alırken başınıza gelebilecek olumsuzluklardan kurtulmak için belli kriterler getirilmiştir. Ayıplı 2.el araç sahibi olmamak için satışlarda genelde aracın bir ustaya gösterilmesi veya son dönemde ekspertiz dedğimiz yetkili kurumlara giderek aracın kaportadan yürüyen aksamına kadar ayrıntılı inceleme durumları ortaya çıkmaktadır. Ama yine tüm bu işlemlere rağmen ayıplı araç satışının önüne geçilememektedir. İkinci el araç alırken satıcı tarafından sizlere bildirimi yapılmayan raporlarda veya sözlü olarak beyanı yapılmayan kusurlar için haklarınız saklıdır.

İkinci el araç satışında satıcının sorumluluğuna ilişkin açıklamalar yapılırken, bu işin ticareti ile ilgilenen başka bir deyişle meslek olarak iştigal eden gerçek kişiler ve tüzel kişiler (yetkili satıcı, otomobil bayii, galerici vs.) ile araç satışı ticareti ile ilgilenmeyip sadece aracının satışını gerçekleştiren kişiler arasındaki ayrıma dikkat edilerek ayrı ayrı incelemeye tabi tutulmalıdır. Uygulamada genellikle şu hususlar ayıp olarak kabul edilmektedir:

·       Aracın hasar kaydının olması

·       Değişen parçalarının olması

·       Şasede bozulma, eğilme vs. olması

·       Sunroof, radyo, kapı, far, camlar vs. düzgün çalışmıyor olması

·       Aracın şanzımanında, motorunda vs. aksaklık bulunması

·       Yakıtla ilgili problemler olması

·       Kilometresi ile oynanmış olması

·       Balata veya yağ sisteminin sorunlu olması

·       Sebebi belirlenemese de aracın satıcının vaat ettiğinden düşük performans göstermesi

Yukarıda sayılanlar ve bunlara benzer birçok aksaklık ikinci el araç satışında satıcının sorumluluğunu doğurabilir.

Sıfır Araçta Ayıplı Satış

Her ne kadar sıfır araç satışı son dönemde azalma gösterse de sıfır araç alan vatandaşlarımızda bazı sorunlarla karşı karşıya kalabilmektedir. Aracın getirilişi sırasında kaporta aksamında oluşan kusurlar. Aracın üretim esnasında unutulan durumlar. Gazetelerde de günlerce konuşulan aracın radyatörünü koruyacak parçanın takılmadan satılması ve sonrasındaki dava süreci gibi. Sıfır araç satışlarında da bir çok problem çıkabilmektedir. Sıfır araç satışlarında karşınızda bir kurum veya yetkili firma olduğundan süreçte şahıs ile muhatap olmak yerine daha avntajlı olduğunuzu belirtmekle birlikte genelde kusurlu durumlara firmaların bakışı kabul etmeme yönünde olduğuda unutulmamalıdır. Bu durumlarda dava yolu ile araçların değişimi veya para iadesi noktasında çalışmalar yapılmaktadır. Sıfır araç satışlarında da ayıplı durum yaşanabilmektedir.

Satılan araçtaki ayıptan satıcının sorumluluğu bulunmaktadır ve tüketicinin/alıcının menfaatleri bu noktada kanunla korunmaktadır. Borçlar Kanunu ve Tüketiciyi Koruma Kanunu gereği, ayıplı mal ve hizmetlerden dolayı alıcının uğradığı zararların tazmini gerekmektedir.

Araçtaki Ayıbın Öğrenilmesi İle Satıcıdan Talepler

Araçtaki hasar sonucu alıcının seçimlik hakları şunlardır;

1. Satış bedelinde indirim isteme
2. Satın alan, aracı satın alırken mevcut ayıbı bilmeyerek daha yüksek meblağ ödediğinden aradaki farkı isteme hakkına sahiptir.
3. Ücretsiz onarım
4. Aracın onarımının mümkün olduğu hallerde satıcıdan aracın ücretsiz onarımı talep edilebilecektir.
5. Satılanın ayıpsız benzeri ile değişimi
6. Satıcının elinde bulunması halinde alıcının talebi ile araç hasarsız bir araç ile değiştirilebilir.
7. Sözleşmeden dönme
8. Yukarıdaki seçimlerin mümkün olmadığı hallerde alıcının sözleşmeden dönme hakkı her zaman mevcuttur.

Ayrıca bu durumlar dışında alıcının tazminat hakkının saklı olduğunu da belirtmekte fayda vardır. Uygulamada genelde yukarıdaki seçimlik haklardan birinin talebi ile maddi ve manevi tazminat birlikte istenmektedir.

Bu tarz davalarda; usul ve esas bakımından oldukça komplike aşamalar bulunmaktadır. Sürecin sağlıklı bir şekilde yürütülmesi ve hak kayıplarının önlenebilmesi açısından, tüketici hukukunda uzman bir avukat ile çalışmak oldukça isabetli olacaktır.